Elandstraatkerk Den Haag- foto Hans van Loon
In de provincie Zuid-Holland staan 1.176 gebedshuizen (in de meeste gevallen kerken, maar ook moskeeën of synagogen). In de afgelopen 4 jaar zijn er 33 gebedshuizen buiten gebruik gesteld. In ruim vijf jaar tijd is het percentage gelovigen
afgenomen van 49% in 2017 tot 42% in 2023. Naast deze afname van leden stijgen de gebruiks- en onderhoudskosten, het gevolg is dat de geloofsgemeenschappen steeds meer moeite hebben met het beheer en de instandhouding. Dat blijkt uit het rapport 'Kerkenvisies feiten en inzichten 2' dat in november 2024 verscheen.
Het ministerie van OCW publiceerde in november 2024 het rapport 'Kerkenvisies feiten en inzichten 2'. Hierin wordt inzicht gegeven wat het opstellen van kerkenvisies sinds 2018 heeft opgeleverd. Doel van de samenwerking bij het opstellen van kerkenvisies is het vergroten van draagvlak en het benadrukken van het grote culturele, historische en maatschappelijke belang van kerkgebouwen. De focus ligt daarbij op het ontwikkelen van een duurzaam toekomstperspectief voor behoud.
Veel gemeenten brachten hun gebedshuizen in kaart, beschreven de kansen en bedreigingen en weten inmiddels waar de opgaven binnen hun gemeente liggen. Maar, nog belangrijker, er zijn netwerken en verbindingen ontstaan, al zijn die soms fragiel wanneer aan afspraken geen opvolging wordt gegeven. Daarom is het ongelooflijk belangrijk dat gemeenten ook uitvoering geven aan de kerkenvisie.
Dat kan door het implementeren in beleid, het maken van procesafspraken met geloofsgemeenschappen of door bijvoorbeeld een contactpersoon binnen de gemeente aan te stellen, zodat men weet
waar men met vragen terecht kan. Als het gebruik als gebedshuis eindigt en er geen nieuwe gebruiker voor deze functie te vinden is, dan krijgen de kerken een nieuwe functie. De nieuwe functies die gebedshuizen
krijgen zijn heel divers. Het merendeel krijgt een culturele of maatschappelijke bestemming (38%) en dient dan als dorpshuis, museum of wordt voor concerten en bijeenkomsten gebruikt. Daarnaast wordt er ook steeds vaker gewoond in een kerkgebouw (24%).
Het rapport meldt: 'De verwachting is dat de daling onder de kerkgebouwen de aankomende jaren gestaag doorzet. Met name bij de grootste kerkgenootschappen (Protestantse Kerk Nederland en de Rooms-Katholieke Kerk) wordt verwacht dat bij beide mogelijk tot circa 75 gebouwen per jaar buiten gebruik zullen raken. Daarbij zijn regionale verschillen zichtbaar aangezien de geloofsbeleving en ontwikkelingen per
streek of denominatie in andere fases zitten.'
Gelukkig zijn er steeds meer instellingen actief in het behoud van het religieus cultureel erfgoed. Zo zijn er kerkenstichtingen en andere instellingen die zich het lot van het erfgoed aantrekken en zich actief met herbestemming bezig houden. Daarnaast zijn diverse gemeenten aan de slag gegaan met het beschermen van het religieus erfgoed door in het omgevingsbeleid beschermingsmaatregelen te nemen. Voor de provincie Zuid-Holland adviseert en ondersteunt het erfgoedhuis ZH de erfgoedeigenaren bij het onderhoud en functiewijziging.
Reactie plaatsen
Reacties